اندیشکده کسب و کار
مالیات به‌واسطه‌ی تحقق اهداف بسیاری مورد اقبال و توجه کارشناسان در سراسر دنیا است و به‌طورکلی کارکردها و وظایفی برای آن معرفی می شود که سلامت سیستم مالیاتی کشورهای مختلف نیز بر اساس این موارد موردسنجش قرار می گیرد. به‌طورکلی ازجمله‌ی مهم‌ترین وظایف و کارکردهای مالیات می توان به وظیفه ی تأمین درآمد دولت، تنظیم گری، باز توزیع درآمد، شناسایی و شفافیت اطلاعات افراد جامعه اشاره نمود.
مالیات به سبب ماهیت باثبات و قابل پیش بینی آن همواره به‌عنوان بهترین روشِ فاقد آثار تورمی برای تأمین مخارج دولت، موردتوجه اقتصاددانان قرارگرفته است. بررسی ارقام درآمدی و هزینه ای دولت نشان می دهد که همواره شکاف بزرگی بین این دو وجود داشته و همیشه در کشور شاهد کسری بودجه های بالا هستیم؛ این مسئله بدان معناست که نظام اخذ مالیات موجود در دستیابی به نقش تأمین منابع خود ناکام مانده و نمی تواند شکاف های هزینه ای دولت را پوشش دهد. با بروز تحریم‌ها و به آن سبب محدودیت های حاکم بر فروش نفت و درآمد ناشی آن، تمرکز عمده ی دولت برای تأمین کسری بودجه ی خود به استقراض مستقیم یا غیرمستقیم از بانک مرکزی معطوف و این مسئله سبب تشدید تورم در کشور شده است. به همین سبب بسیاری از صاحب نظران حل مشکل تورم مزمن کشور را درگرو حل مسئله ی کسری بودجه ی دولت و تأمین آن از روش های غیر تورمی و باثبات مانند مالیات می دانند. مالیات بر مجموع درآمد حقیقی اشخاص بنا بر مطالعات صورت گرفته، به‌عنوان دومین منبع تأمین بودجه ی دولت در کشورهای توسعه‌یافته تلقی می شود و بنا بر آمار سال 2019 کشورهای OECD، نرخ متوسط اخذ مالیات بر درآمد در این کشورها 24% است و این مالیات به‌عنوان دومین منبع بزرگ تأمین بودجه به طور متوسط حدود 45% منابع درآمدی دولت ها را تأمین می نماید. این در حالی است که در کشور ما هنوز این مالیات از جایگاه مستقل و مورد اهمیتی برخوردار نیست و درنتیجه نقش چندانی در تأمین درآمد دولت ندارد. مطالعات داخلی نشان می دهد وضع مالیات بر مجموع درآمد تحت سناریو ی خوش‌بینانه می تواند منجر به افزایش سه برابری درآمد دولت گردد.
در مقام تنظیم گری و باز توزیعی، اعمال مالیات چه به جهت کسب درآمد و چه به‌منظور ابزاری جهت سیاست‌گذاری، آثار متفاوتی بر اقتصاد به‌جای می گذارد. مالیات ها از یک‌سو با توجه به اصابت مالیاتی بر شرایط توزیعی جامعه اثرگذار هستند و از سوی دیگر با جابه‌جایی منابع از یک بازار به بازاری دیگر آثار تخصیصی را به همراه دارد. از طریق سیستم مالیاتی است که دولت می تواند بخشی از درآمد افراد را برای انجام خدمات عمومی، کمک به گروه های با درآمد پایین یا پرداخت
مستقیم به فقیران، دریافت کند. درواقع، تأثیر مالیات بر درآمد از طریق انتقال درآمد از بازار به دولت و از دولت به‌کل جامعه اعمال می شود. از طریق مالیات، دولت می تواند در بازار دخالت کرده و به هدایت جریان پول از بازارهای سفته بازانه به سمت اقتصاد رسمی بپردازد، هزینه های خود را تأمین نموده و توزیع درآمد را بهبود بخشد.
برای مطالعه گزارش کامل آن را دانلود کنید.